ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تأثیر پخش سیلاب در ایستگاه قره چریان زنجان

Authors

علیرضا واعظی

a. r. vaezi اعظم حسین شاهی

a. hoseinshahi پرویز عبدی نژاد

p. abdinejad

abstract

پخش سیلاب یکی از روش های مناسب در مهار سیلاب ها و حفظ آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک است. با توجه به این که ویژگی های خاک ممکن است تحت تأثیر پخش سیلاب قرار گیرند، در این بررسی تأثیر پخش سیلاب بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در پهنه پخش سیلاب قره چریان واقع در شمال غربی زنجان در سال 1389 بررسی گردید. برای این منظور سه عرصه پخش سیلاب همراه با یک عرصه شاهد جهت نمونه برداری خاک انتخاب شد. در هر عرصه پخش، هشت مکان و در عرصه شاهد، سه مکان تحت نمونه برداری خاک قرار گرفت. در این راستا 216 نمونه خاک از سه عرصه پخش همراه با 27 نمونه از عرصه شاهد برداشت شد. نفوذپذیری خاک نیز با استفاده از استوانه های مضاعف در سه مکان در هر عرصه پخش و عرصه شاهد اندازه گیری شد. بررسی ویژگی های فیزیکی خاک نشان داد که پخش سیلاب اثر کاهشی معنی دار(001/0 p<) بر نفوذپذیری و آب قابل دسترس خاک داشت. کاهش نفوذپذیری خاک در عرصه های پخش نسبت به عرصه شاهد به دلیل کاهش درصد شن و افزایش درصد رس بود. هم بستگی معنی دار منفی بین مقدار آب قابل دسترس و میزان رس خاک نیز وجود داشت(05/0 p<). ویژگی های شیمیایی خاک شامل شوری، پتاسیم و بی کربنات بر خلاف اسیدیته، آهک و ازت در عرصه های پخش سیلاب افزایش یافتند(001/0 p<). تفاوت مقدار ماده آلی و کربنات در عرصه های پخش و عرصه شاهد معنی دار نبود. این پژوهش آشکار کرد که کنترل بار معلق و نمک های محلول در سیلاب به منظور جلوگیری از افت کیفیت فیزیکی (نفوذپذیری و آب قابل دسترس) و شیمیایی خاک (شوری و بی کربنات) در عرصه های پخش و افزایش کارایی این روش حائز اهمیت است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک تحت تأثیر پخش سیلاب در ایستگاه قره‌چریان زنجان

Flood spreading is one of the suitable methods to control the floods and conservation of soil and water in arid and semi-arid regions. Since soil properties may be influenced by the flood spreading, this study was carried out to investigate the effect of the flood spreading on physicochemical soil properties in Garacharyan plain located in North West of Zanjan in 2009. Three flooded areas and o...

full text

تغییرات ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در اثر پخش سیلاب در دشت قره چریان زنجان

کمبود آب به دلیل کمبود بارندگی یک مشکل مهم در مناطق خشک و نیمه خشک مانند اکثر قسمت های ایران است. در این مناطق مقدار زیادی از آب باران به صورت رواناب بویژه در مناطق شیب دار هدر می رود. هنگامی که پوشش سطحی خاک کم و شدت بارندگی بیش از سرعت نفوذ خاک شود، سیلاب بوجود می آید. سیلاب در اثر افزایش ناگهانی حجم و دبی جریان در رودخانه رخ می دهد. پخش سیلاب به عنوان راهکاری مناسب جهت نگهداشت آب، کاهش هدررف...

15 صفحه اول

بررسی تأثیر پخش سیلاب بر ویژگی‏ های فیزیکوشیمیایی خاک (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران)

از ویژگی‏های مناطق خشک و نیمه‌خشک، علاوه بر کمبود و نقصان بارندگی، نزول بارش‌هایی با شدت نسبتاً زیاد و مدت کوتاه است؛ این حالت در اکثر مواقع به وقوع سیلاب ‏های حجیمی منجر می‏شود. این سیلاب ‏ها رسوبات فراوانی دارند که، در صورت گسترش آن‌ها در سطح اراضی، خصوصیات خاک را تغییر می‏دهند. در این تحقیق آثار گسترش سیلاب (پس از 12 سال از تأسیس ایستگاه پخش سیلاب گچساران) بر خصوصیات خاک بررسی شد. بدین ترتیب،...

full text

تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک، ایستگاه‌های پخش سیلاب، رسوب، حاصل‌خیزی

Floodwater Spreading (FS) plays an effective role in improving soil fertility, ground water recharge, vegetation cover, and desertification control. The soil fertility might increase as a result of a suitable suspended sediment material transferred to the downstream by flood events. To define a relevant FS method which increases the efficiency of the FS projects, it is necessary to study the qu...

full text

بررسی اثرات پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ‏خاک عرصه پخش سیلاب جاجرم خراسان

رسوب­‌گذاری مواد معلق سیلاب­‌ها بر روی اراضی سنگلاخی و درشت دانه مناطق گرم و خشک، باعث تغییراتی در بافت، ساختمان، افزایش عمق و حاصل‌خیزی آن­‌ها می­‌شود. به‌­منظور بررسی اثر پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، عرصه پخش سیلاب جاجرم در استان خراسان انتخاب شد. این عرصه در مخروط افکن‌ه­ای با شیب عمومی 0.75% تا یک در صد قرار گرفته، متوسط بارندگی سالانه آن 146.3 میلی‌متر برآورد شده است و اقلیم ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
علوم آب و خاک

جلد ۱۶، شماره ۶۲، صفحات ۱۴۹-۱۶۱

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023